5 onmisbare tips voor zzp'ers om burn-out te voorkomen

5 tips van een psycholoog om burn-out te voorkomen

Iedereen heeft het wel eens druk, is wel eens moe of ervaart wel eens stress. Maar wanneer ben je onderweg richting een burn-out? Psycholoog op Afstand helpt zzp’ers de signalen van een beginnende burn-out te herkennen en biedt praktische handvatten om de situatie blijvend te verbeteren. Dit zijn de 5 tips van het team van Psycholoog op Afstand.

1. Ken jezelf

Elke zzp’er loopt tegen andere uitdagingen aan. Wees je daarom bewust van je sterke en zwakke kanten en speel er slim op in. Ben je erg perfectionistisch? Stel dan tijdslimieten aan bepaalde opdrachten. Heb je moeite met concentratie? Ga dan in een afgesloten kantoor aan de slag in plaats van aan de keukentafel. Zelfkennis is het begin van een succesvolle carrière als zzp’er.

2. Leer prioriteiten stellen

Aán je bedrijf werken in plaats van erín voorkomt dat het werk jou beheerst in plaats van andersom. En dat kun je alleen maar bereiken door prioriteiten te stellen. Niet alles is even belangrijk, heus. Veel zzp’ers hebben controledwang en doen het liefst alles zelf, maar hoeveel tijd en energie kun je vrijmaken (en hoeveel kun je zelf in die uren verdienen?) als je taken uitbesteedt?

3. Scheid werk van privé

Leuk hoor, altijd en overal kunnen werken als het jou uitkomt, maar toch is het verstandig enigszins structuur aan te brengen in de tijden waarop je werkt. En belangrijker: op welke tijden níét. Paradoxaal genoeg varen de meeste zzp’ers toch het best op werktijden van 9 tot 5 (of vooruit: 10 tot 4).

4. Zet jezelf op nummer 1

Zonder jou geen bedrijf, product of dienst. Toch nemen veel zzp’ers al niet eens de tijd om normaal te lunchen. Maak gezondheid onderdeel van je bedrijfsvoering. Dat jij regelmatig pauze neemt is van essentieel belang voor je klanten. Dat jij tijd vrijmaakt om gezond te koken, te sporten, of iets anders te doen waar jij van oplaadt ook. Een gezonde, uitgeruste jij = een productieve, creatieve jij.

“Het ontbreekt zzp’ers vaak aan echte zelfzorg. Je moet de tijd nemen om bijvoorbeeld te sporten. Je moet ervoor zorgen dat je ’s avonds een goede maaltijd kookt. Ga niet snel een pizzaatje halen om dan weer achter je laptop te kruipen.”[1] zzp’er Marc Harens, die een burn-out had.

5. Voorkom in plaats van genees

Een coach of psycholoog gespecialiseerd in stress en burn-out kan je uitstekend met dit alles helpen – ook (of eigenlijk: voorál) als je burn-out wilt voorkomen.[2] Een professional leert je op je eigen sterke en zwakke punten te reflecteren en vervolgens strategische verandering in gang te zetten. Wat is voor jou écht belangrijk? Hoe stel je grenzen en kom je voor jezelf op? Hoe kun je invulling geven aan je vrije tijd en ontspanning? Zie het als een investering in jezelf en je bedrijf.

Waarom je tóch een burn-out kunt krijgen

Goed, uit onderzoek van het CBS blijkt dus gelukkig wel dat zelfstandigen zich een stuk minder vaak psychisch vermoeid voelen dan mensen in loondienst (9 procent ten opzichte van 16 procent).[3] En dat terwijl zzp’ers gemiddeld toch meer werken (6 uur per week meer)![4] Daarbij vinden zzp’ers dat wat ze doen ook nog eens léúk: ze zijn tevredener met hun werk dan werknemers of uitzendkrachten.[5] Wat gaat er dan mis met die kleine groep zzp’ers die wel in een burn-out belandt?

Elk voordeel hep z’n nadeel

Een burn-out ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het is het gevolg van langdurige blootstelling aan stress en een gebrek aan echte ontspanning. Je zou denken dat je daar als zelfstandige juist alle controle over hebt: als zzp’er doe je gevarieerd werk dat bij je past, bepaal je je eigen agenda en werklast, ben je flexibel, en kun je een fijne werk-privébalans aanhouden. Toch? Hmm. De praktijk blijkt soms weerbarstig. Alle voordelen van het leven als zelfstandige zijn namelijk tegelijkertijd ook de nadelen. Zzp’ers lopen door de aard van hun werk behoorlijk wat risico op langdurige stress.[6]

• Zzp’ers hebben te veel verschillende taken. Hoera, je hebt van je hobby je werk gemaakt! Maar daar houdt het helaas niet op. Als zelfstandige ben je ook verantwoordelijk voor je administratie, marketing en sales, acquisitie, netwerken… En werk je vanuit huis? Dan sta je tussen de werkzaamheden door ook nog een wasje te draaien.[7]
• Zzp’ers hebben moeite een gezonde werk-privébalans aan te houden. Voor zelfstandigen is er ook buiten kantoortijden altijd wat te doen. ’s Avonds en in het weekend kun je prima nog wat e-mails beantwoorden, administratie wegwerken of een bericht op social media posten. Veel zzp’ers hebben het gevoel altijd ‘aan’ te staan.[8]
• Zzp’ers ontspannen te weinig. Ziek zijn of simpelweg een dagje vrij nemen is er voor veel zzp’ers niet bij. Tijd is geld. Hoe meer werk je aanneemt, hoe hoger je inkomen. En klanten lopen misschien wel bij je weg als je een deadline niet haalt. Sommige zzp’ers maken zich continu zorgen over hun inkomen en de toekomst. Veel zelfstandigen gaan daarom dus altijd maar door, door, dóór, ook als ze eigenlijk ontspanning nodig hebben.[9]
• Zzp’ers zitten ‘vast’ in de ratrace. Zelfs de zelfstandigen met een goedlopend bedrijf kunnen in de loop van de tijd toch helemaal uitgeput raken. Als je eenmaal een steady inkomen hebt opgebouwd, kan het immers best moeilijk zijn je werkstrategie te veranderen. Never change a winning team, right? [10]

Signalen van burn-out die je direct serieus moet nemen

Onderstaande symptomen wijzen op te veel stress, oververmoeidheid en – als je er niks mee doet – burn-out.[11] Herken je jezelf hierin? Trek dan aan de bel.

• Je bent al moe voordat de werkdag is begonnen.
• Je gaat met lood in je schoenen aan het werk.
• Je bent vergeetachtig en kunt je slecht concentreren.
• Je bent weinig effectief en stelt taken uit.
• Je bent prikkelbaar en snel geïrriteerd.
• De kwaliteit van je werk gaat achteruit.
• Je ziet alles als een probleem en kijkt als een berg tegen alledaagse taken op.
• Je voelt je leeg aan het einde van de werkdag.
• Je slaap slecht en piekert veel.
• Je hebt fysieke klachten, zoals hoofd-, buik- of rugpijn.

“Ik ging steeds harder werken, maar de resultaten werden minder. Ik raakte steeds meer uitgeput.”[12] Marc Harens.

De gevolgen van burn-out voor zzp’ers

Burn-out mag onder zzp’ers dan relatief weinig voorkomen, de gevolgen zijn wel veel groter. Een ernstige burn-out maakt werken compleet onmogelijk. Herstel duurt gemiddeld een half jaar, en dan begint het re-integreren pas. Voor werknemers is er in geval van burn-out een vangnet. Voor zzp’ers niet. Tenminste, niet als je geen AOV-verzekeringen hebt die psychische klachten dekt.[13] In dat half jaar heb je als zelfstandige geen inkomen, blijven rekeningen doorlopen, verlies je wellicht vaste klanten, en heb je extra kosten aan het behandeltraject.[14] Beter voorkomen dan genezen, dus.

“Je hebt geleerd dat je door moet gaan, maar ik kon niet eens meer lopen.”[15]zzp’er Frank van Leeuwen, die een burn-out had.

Professionele begeleiding voor zzp’ers

Zit je lekker in je vel? Dan lever je ook goed werk. En goed werk zorgt voor tevreden klanten en een succesvol bedrijf. De online psychologen van Psycholoog op Afstand hebben veel ervaring met zowel de therapeutische behandeling van burn-out, als coaching met betrekking tot het voorkomen daarvan. Het platform verzorgt deze psychologische behandeling bovendien in een format dat perfect bij zzp’ers past:

• online, via beveiligd beeldbellen, chat of e-mail
• op elk tijdstip, 24/7 (en dus ook buiten kantooruren)
• op maat, passend bij jouw specifieke situatie
• direct, zonder doorverwijzing of wachtlijst
• laagdrempelig en vrijblijvend, zonder verplicht aantal sessies

Kennismaken met Psycholoog op Afstand is kosteloos en vrijblijvend. En start je graag een traject? Dan word je op basis van je voorkeuren, persoonlijkheid en hulpvraag gekoppeld aan een psycholoog die goed bij je past en je echt verder kan helpen. De behandeling wordt namelijk altijd volledig op maat gemaakt. Zo haal je straks het maximale uit jezelf en je bedrijf, en draag je bij aan je mentale gezondheid, energie en levensgeluk!