Adviescommissie Borstlap zet ondernemers opzij
Stichting ZZP Nederland: teleurstellend, maar wel enkele aanknopingspunten
De commissie Borstlap, de commissie Regulering van Werk, heeft het adviesrapport “In wat voor land willen wij werken” aan minister Koolmees gepresenteerd. Het gaat over de inrichting van de moderne arbeidsmarkt. Eind vorig jaar was Stichting ZZP Nederland een van de organisaties, die in het Manifest Moderne Arbeidsmarkt de onafhankelijke positie van zelfstandige ondernemers hebben bepleit. Dat werd goed ontvangen, ook door de leden van de commissie Borstlap. De commissie heeft echter in het eigen advies aan de minister geen oog voor zelfstandige ondernemers: zij worden gemarginaliseerd, terwijl zij toch een steeds belangrijker rol spelen in de hedendaagse arbeidsmarkt. Dat is volgens ZZP Nederland een gemiste kans, maar er zijn naast minpunten ook enkele aanknopingspunten te vinden voor een modern arbeidsmarktbeleid.
Bewust zelfstandige ondernemers
Volgens Stichting ZZP Nederland moet er veel meer waardering komen voor onafhankelijke zelfstandigen, die een bewuste keuze maken om eigen baas te zijn. Deze onafhankelijke positie moet ook een wettelijke basis krijgen en niet als uitzondering op werknemerschap worden beschouwd. De commissie Borstlap kiest er echter voor om juist het werknemerschap als norm te nemen: je bent werknemer, tenzij…” De commissie negeert daarmee de toenemende behoefte van mensen om ondernemend hun loopbaan in te richten”, zegt Maarten Post, voorzitter van Stichting ZZP Nederland. “Bovendien onderschat men volstrekt de economische en maatschappelijke waarde van deze groeiende groep zelfstandige ondernemers.”
Afbakening
De overheid wil helder onderscheid maken tussen werknemers en zelfstandige ondernemers. Hiermee wil men schijnconstructies met afhankelijk werkenden voorkomen. Minister Koolmees heeft op voorhand enkele generieke maatregelen afgekondigd, zoals een minimumtarief van € 16,-, een opt-out boven het tarief van € 75,- en als klapstuk een webmodule, die opdrachtgevers zekerheid moet bieden. Deze maatregelen zijn sterk bekritiseerd en ook de commissie Borstlap keurt deze maatregelen af. Borstlap doet er echter nog een schepje bovenop. Men wil geen zekerheid vooraf bieden aan opdrachtgevers en zelfstandigen. Men wil het nu al discutabele gezagscriterium verder uitbreiden door de aard van de werkzaamheden (regulier werk) maatgevend te maken. “Dit klinkt als een beroepsverbod en heeft niets te maken met een moderne arbeidsmarkt “, vindt voorzitter Maarten Post.
Alternatieve plannen
Ook Stichting ZZP Nederland vindt misbruik van ondernemerschap aan de onderkant van de arbeidsmarkt geen goede zaak. Het gaat hier om een kwetsbare groep met een laag verdienvermogen, daar moet de politiek actie op ondernemen. De generieke maatregelen, die tot nu toe zijn gepresenteerd, benadelen het merendeel van de groep echte ondernemers nodeloos, vormen geen oplossing voor dit relatief kleine probleem en zijn bovendien niet uitvoerbaar. Dat geldt ook voor de maatregelen, die de commissie Borstlap voorstelt. Stichting ZZP Nederland zal met andere organisaties op korte termijn alternatieven aandragen, die wel uitvoerbaar zijn en waarvan zelfstandige ondernemers geen last hebben.
Basisvoorziening Arbeidsongeschiktheid
De commissie Borstlap is van mening, dat alle werkenden moeten kunnen terugvallen op basisvoorzieningen voor inkomensrisico’s. Naast de bestaande AOW (voorziening bij ouderdom) zou er ook een basisvoorziening bij langdurige arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden moeten komen. Dit is eerder opgenomen in het genoemde Manifest Moderne Arbeidsmarkt met draagvlak van de zelfstandigenorganisaties. De commissie Borstlap omarmt dit voorstel in het advies. In de Stichting van de Arbeid wordt momenteel nagedacht over een dergelijke regeling. Zodra er een voorstel bekend is gemaakt, zullen de zelfstandigenorganisaties dit voorleggen aan de achterban ter beoordeling. “De overheid moet geen wetten maken, waarvoor het draagvlak ontbreekt”, zegt Post.
Fiscaal gelijke behandeling werkenden
De commissie Borstlap heeft het voorzien op de “fiscale voordelen van zelfstandigen”, die een oneigenlijk motief zouden vormen voor mensen om te kiezen voor ondernemerschap. Men wil de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling afschaffen met als argument, dat echte ondernemers daar toch niet van afhankelijk zouden moeten zijn. De achterliggende doelstelling is, dat de groei van het aantal zelfstandigen dan zou worden afgeremd en meer mensen werknemer worden: de commissie wil in feite de oude arbeidsmarkt terug. In het Manifest Moderne Arbeidsmarkt stelt stichting ZZP Nederland voor om de bestaande fiscale voorzieningen voor ondernemers te vervangen door een eenvoudige voorziening, die gericht is op de opbouw van inkomens- en bedrijfsreserves. Dat betekent echter niet, dat zelfstandigen hierdoor benadeeld moeten worden. De vergelijking met de beschermde positie van werknemers gaat niet op, omdat je als ondernemer nu eenmaal zelf verantwoordelijk bent voor afdekking van inkomensrisico’s en dat moet fiscaal worden ondersteund.
Individueel ontwikkelbudget alle werkenden
De commissie Borstlap stelt voor om iedereen toegang te geven tot een leven lang leren om zo de eigen loopbaan zelfstandig te kunnen sturen. Dat kan door alle burgers recht te geven op een individueel “Ontwikkelbudget”, waarvan men dan gedurende de loopbaan gebruik kan maken. Stichting ZZP Nederland vindt dit belangrijk en noodzakelijk. Mensen moeten in staat worden gesteld om zichzelf te ontwikkelen tot onafhankelijkheid op de arbeidsmarkt om zo sturing te geven aan de eigen loopbaan. Dat geldt met name voor diegenen, die als ondernemer door het leven willen gaan. Daarom is het noodzakelijk om niet alleen vakmatig onderwijs aan te bieden, maar vooral ook ondernemersvaardigheden. “Iedereen moet individueel recht hebben op loopbaanscholing, met als onderdeel ondernemersvaardigheden, zodat het ondernemerschap kan worden gestimuleerd”, aldus Post.
