Zzp’ers in kunst- en cultuursector vrezen door maatregelen voor verdienvermogen

Verplichte AOV en verlaging zelfstandigenaftrek 

Bijna 80% van de respondenten geeft aan dat het een probleem wordt om de kosten van een verplichte AOV en de verlaging van de zelfstandigenaftrek te verwerken in het tarief. Daarnaast geeft bijna 50% aan dat de afschaffing van het lage btw-tarief direct van invloed is op de hoogte van de factuur. 

Jaarinkomen 

35% van de respondenten uit de kunst- en cultuursector heeft een jaarinkomen minder dan €25.000,-. Dit percentage is aanzienlijk hoger dan bij de totale populatie van het onderzoek waar slechts 11% zegt in deze categorie te vallen. 

Op de vraag of de winstmarge voldoende is om de onderneming draaiende te houden én ook reserves voor slechte tijden op te bouwen, ontstaat tevens een groot verschil tussen reacties uit de kunst- en cultuursector en de overige reacties. 53% van de ondernemers in de kunst- en cultuursector geeft aan dat een reserve opbouwen niet mogelijk is, tegenover 24% van de totale populatie respondenten.  

Meer cijfers 

Uit onderzoek van Vereniging ZZP Nederland blijkt dat ondernemers in de kunst- en cultuursector in grote mate (85%) tevreden tot zeer tevreden zijn met hun zelfstandig ondernemerschap.  
 
Van de respondenten geeft 75% aan uit eigen beweging zelfstandig te zijn. De grootste waarden van het ondernemerschap volgens de respondenten: vrijheid, onafhankelijkheid en flexibiliteit. Slechts de helft van de kunst- en cultuurrespondenten geeft aan voldoende onderhandelingsruimte te hebben om het gewenste tarief veilig te stellen. Bij alle respondenten ligt dit percentage rond de 80%.  

Op de vraag over de tevredenheid over de onderhandelingspositie zegt ruim 60% van alle respondenten dat zij een stevige en onafhankelijke onderhandelingspositie hebben. Bij de respondenten uit de kunst en cultuur is dit percentage minder dan 35%. 44% van de respondenten uit de culturele sector geeft aan dat de onderhandelingspositie voor verbetering vatbaar is. 

De sector uit zorgen 

Ledenraadslid van Vereniging ZZP Nederland en tevens bestuurslid van de Bond van Orkestdirigenten en Instructeurs, Arjan Dunning, uit namens de sector Cultuur grote zorgen. "Deze maatregelen bij elkaar zullen de sector hard treffen”, aldus Dunning. "De zelfstandige ziet een stapeling van problemen op zich afkomen, die niet alleen het verdienvermogen van de ondernemer in de kunst- en cultuur onder druk zet, maar ook de grote onzekerheid laat toenemen. Niet in de laatste plaats omdat overheidsfinanciering steeds onzekerder wordt en omdat op de korte termijn, ondanks de inspanningen van Platform ACCT en de cultuurpropositie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, nog geen verbeteringen te verwachten zijn van de culturele en creatieve arbeidsmarkt. Dit zet grote druk op de bestaanszekerheid van o.a. professionele musici, schilders, auteurs, filmmakers etc.".  

FairPACCT 

De overheid heeft kennelijk ook door dat er problemen zijn in de kunst- en cultuursector. Om de problematiek van het lage verdienvermogen in de kunst- en cultuursector te onderzoeken is er met behulp van een projectsubsidie vanuit het ministerie van OCW het stimuleringsprogramma fairPACCT opgezet. Het programma fairPACCT is gericht op het concretiseren van fair pay en fair practice in diverse deelsectoren in de culturele en creatieve sector. Binnen dit programma wordt onder andere onderzocht om richtlijnen voor uurtarieven te bepalen aan de hand van geldende cao’s in de kunst- en cultuursector.  

Zoals echter wordt betoogd door Wilmar Dik, die namens fotografen meepraat in het fairPACCT-programma, is het niet zinvol om cao-tarieven te proberen om te zetten naar ondernemerstarieven.  
Dik: ‘Het vergelijken van freelance en loondienst via een cao met opslag kan misleidend zijn. Rekentools gaan vaak uit van standaard percentages, zonder rekening te houden met de realiteit van freelance werk. Het aantal daadwerkelijk factureerbare uren en de specifieke bedrijfskosten van freelancers worden vaak niet juist ingeschat. Bovendien is het onzinnig om een freelance beroep te vergelijken met een baan die niet eens (meer) bestaat in loondienst. ‘ 

Reactie Vereniging ZZP Nederland 

Het mag duidelijk zijn dat voor de ondernemers in de kunst- en cultuursector waar een groter percentage dan gemiddeld een laag jaarinkomen heeft, het verlagen van de zelfstandigenaftrek, het afschaffen van het lage btw-tarief en een verplichte AOV, relatief een grote impact heeft op het verdienvermogen van deze groep. 
 
Frank Alfrink; Voorzitter van Vereniging ZZP Nederland: “Het mag niet zo zijn dat bewust zelfstandige ondernemers, door overheidsbeleid in het keurslijf van loondienst gedwongen worden. Als er al loondienst kan volgen na het stoppen als ondernemer, want ik heb nog nooit gehoord van een cabaretier of kunstenaar in loondienst.”  

Geef ruimte voor het ondernemerschap en veroordeel ondernemers in de kunst- en cultuursector niet tot een laag uurtarief.