Gemeente Amsterdam stopt werken met zzp’ers als Wet DBA wordt gehandhaafd
Er is de laatste weken onrust ontstaan onder de vele zzp’ers die opdrachten verrichten voor de gemeente Amsterdam. Amsterdam neemt een voorschot op de eventuele handhaving van de wet DBA op zijn vroegst per 1 oktober 2021 en bereidt zzp’ers erop voor, dat alle overeenkomsten waarbij een zzp’er onder leiding & toezicht wordt ingezet in principe uiterlijk 1 oktober 2021 moeten zijn stopgezet.
Volgens een besluit van de gemeenteraad moeten alle leidinggevenden onderzoeken in hoeverre zij met zzp’ers werken onder leiding & toezicht. Hiertoe hebben alle zzp’ers een brief gekregen waarin uitleg wordt gegeven over de huidige situatie. Gezegd wordt dat alle zzp’ers die onder leiding en toezicht werken voor 1 oktober of in (tijdelijk) loondienstverband of via een loondienstverband bij een bureau moeten werken om bij de gemeente Amsterdam aan te blijven. De gemeente Amsterdam verleent opdrachten aan honderden zzp’ers.
ZZP Nederland heeft vanmiddag een overleg met de gemeente Amsterdam over zzp’ers en zal in dat gesprek ook de ontstane situatie aankaarten. Daarnaast zal in de Online Stakeholdersbijeenkomst ‘Werken als zelfstandige’, op donderdag 3 juni 2021 aandacht worden gevraagd voor dit ongewenste effect van de Wet DBA. Bij deze bijeenkomst zitten partijen als stichting ZZP Nederland samen met de verantwoordelijke bewindspersonen van het ministerie SZW, EZK en Financiën bijeen om te praten over de behoeften van werkenden, werkgevenden, de wijze waarop wordt gewerkt in de praktijk en knelpunten in het wettelijk kader.
Wet DBA en opvolging
De Wet DBA wordt al jaren niet gehandhaafd omdat deze niet voldoet waarvoor deze bedoeld is: namelijk om arbeidsrelaties te kwalificeren. Inmiddels zijn ook plannen voor opvolgende en flankerende wetgeving ingetrokken. Het enige dat nog als pilot loopt is het gebruik van een webmodule om te bepalen of iemand ondernemer is of in loondienst. Of de webmodule het toetsinstrument zal worden binnen de Wet DBA is zeer twijfelachtig, omdat de eerste reacties op de webmodule, zowel van de opdrachtgevers als de opdrachtnemerskant niet positief zijn. De webmodule geeft in meerderheid van de gevallen geen duidelijkheid over de werkrelatie.
Statement ZZP Nederland
Wij vinden het uiterst discutabel dat de gemeente Amsterdam de eventuele handhaving van de Wet DBA als middel gebruikt om te praten over acute stopzetting van overeenkomsten met zzp’ers. Aangehaald wordt dat onder de Wet DBA niet gewerkt mag worden onder leiding en toezicht. Maar dat heeft nooit gemogen. Niet voor de Wet DBA en ook niet tijdens.
Daarnaast is de gemeente wel erg voorbarig, ze spreken zelf ook over dat ze het ‘het braafste jongetje van de klas’ willen zijn. Het zou heel apart zijn als het kabinet per 1 oktober 2021 de Wet DBA zou gaan handhaven, terwijl deze wet in dezelfde vorm, juist niet gehandhaafd wordt, omdat deze meer schade berokkent dan goed doet. De Wet DBA werd niet gehandhaafd omdat gewacht wordt op een alternatief. Dat alternatief is er nog steeds niet, dus zou de Wet DBA nu wel gaan handhaven tegenstrijdig zijn met eerder kabinetsbeleid.
Dan is er nog de kwestie van terminologie. Wat wordt verstaan onder “leiding & toezicht”. Daar is nog steeds geen vastgestelde richtlijn voor. In voorgaande jaren, ook ten tijde van de Verklaring ArbeidsRelatie (VAR) mocht ook nooit worden gewerkt onder leiding en toezicht. Dat heeft toen ook niet geleid tot het stopzetten van opdrachten voor zzp’ers. Ook toen werd er door de Belastingdienst op gecontroleerd.
De gemeente Amsterdam sorteert in de brieven, die ze versturen aan zzp’ers die bij hun een opdracht vervullen, alvast voor op wat wel zou mogen. Daarover zeggen ze dat zzp’ers wel mogen worden ingezet op een resultaatopdracht, maar dat de opdracht dan maximaal 1 jaar mag duren waarna de zzp’er 6 maanden niet meer mag worden ingezet. Deze maatregel is niet gebaseerd op welke wet dan ook. Zelfs in de webmodule die nu wordt getest, is een resultaatopdracht langer dan 1 jaar gewoon in te vullen en leidt dat niet tot de automatische conclusie dat er sprake is van een loondienstverband.
Zoals met alle beoordelingen door de Belastingdienst, de enige instantie die bepaalt of er wel of geen sprake is van een loondienstverband, geldt het totaalplaatje van een opdracht. Enkel het werken onder leiding en toezicht, leidt niet automatisch tot de conclusie dat zzp’ers niet mogen worden ingezet.
