'Ondernemersdruk' op sociale zekerheid rechtvaardigt de verplichte AOV niet
In het Financieele Dagblad (FD) stond op 18 juni een opiniestuk van Mirjam van Immerzeel (journalist en eindredacteur), waarin ze betoogt dat een verplichte AOV een dure oplossing is voor een niet-bestaand probleem. Stichting ZZP Nederland kan zich vinden in de opinie van Van Immerzeel. Zeker omdat zij met cijfers komt die de politiek niet boven tafel heeft gehaald.
In de politiek zijn er partijen die vinden dat een te grote groep zelfstandig ondernemers een beroep doet op de sociale zekerheid. Deze stelling kan met de nieuwe cijfers in de prullenbak. Daarnaast zijn er volgens Frank Alfrink, voorzitter van Stichting ZZP Nederland, nog andere zaken die de noodzaak tot een verplichte AOV overbodig maken.
Slechts 1% van de zzp'ers doet een beroep op sociale zekerheid
Eerst maar eens de cijfers waar Van Immerzeel in haar opiniestuk mee komt. Eind maart 2022 ontvingen 14.070 zzp’ers van de ruim 1,2 miljoen een uitkering op basis van het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). Over heel 2021 telde het CBS 16.980 lopende Bbz-uitkeringen. Vóór de coronacrisis: balanceerde het beroep op Bbz slechts tussen 2.000 en 4.000. En toen bedroeg het aantal zzp’ers ook al een miljoen.
Er is nog een vangnet voor zzp’ers, de IOAZ, een overbruggingsuitkering naar de AOW voor oudere zelfstandigen die (gaan) stoppen met hun ondernemerschap. Hier maken 1.500 personen in 2022 gebruik van (1.600 in 2021).
Bij elkaar hebben nog geen 16.000 zelfstandigen in de werkzame leeftijd een uitkering uit die twee volksverzekeringen ontvangen (meer vangnetten zijn er niet voor zzp’ers). Dat komt neer op 1,3% van alle 1.236.000 zzp’ers. Het betreft hier cijfers uit de coronaperiode. In normale jaren zitten nog geen 10.000 zzp’ers in een van de twee uitkeringen, minder dan 1% van het totaal.
Om haar betoog te onderbouwen benoemt Van Immerzeel ook de cijfers van werknemers met een vast of flexibel contract en de mate waarin zij een beroep doen op vangnetregelingen. Op 8,1 miljoen werknemers, doen 1.109.190 personen een beroep op een werknemersverzekering omdat ze werkloos, ziek of arbeidsongeschikt zijn (denk aan ZW, WW). Dat is 13,7%.
Verplichte AOV biedt geen oplossing
Door een verplichte AOV in te stellen is de gedachte dat er minder zzp’ers komen die een beroep zullen doen op de sociale zekerheid. Immers met deze verplichte AOV gaan zzp’ers zelf betalen voor hun eigen sociale zekerheid i.p.v. potverteren op de bijstand. Stichting ZZP Nederland is van mening dat deze gedachtegang niet juist is. Frank Alfrink: “Een vangnet voor arbeidsongeschiktheid voorkomt geen aanspraken op bijstand. De criteria op basis waarvan je een uitkering kan krijgen zijn gekoppeld aan de mate van je arbeidsongeschiktheid. Dat staat dus los van de criteria binnen de Participatiewet, die gelden om voor bijstand in aanmerking te komen. Dus het probleem van een te groot beroep op de bijstand door zzp’ers wat er volgens de politiek ligt, wordt niet opgelost door de voorgestelde verplichte AOV. Kijken we naar de cijfers, dan rijst volgens Van Immerzeel al helemaal de vraag: “Voor welk probleem brengt een verplichte AOV een oplossing?”
Kortom: er wordt gewerkt aan een verplichte AOV voor zzp’ers welke geen oplossing biedt. Dat hoeft ook niet, want er immers geen probleem. Daarnaast blijkt uit onze achterbanraadpleging dat er ook geen draagvlak voor is onder de zelfstandigen zelf (enquête Stichting ZZP Nederland). Om nog maar te zwijgen over de onmogelijkheid om deze verplichte AOV uit te voeren zoals reeds aangegeven door de Rekenkamer en het UWV zelf.
