Aanvullend pensioen regelen
Als zelfstandig ondernemer kun je doorgaans alleen rekenen op een AOW. Veel ondernemers kunnen hier niet van rondkomen als zij met pensioen gaan. Het is dus verstandig om iets aanvullends te regelen. Dit kun je op verschillende manieren doen. Wat bij jou past, dat bepaal je zelf!
Belastingvoordeel
Er zijn fiscaal aantrekkelijke manieren om vermogen voor je oude dag op te bouwen. Wanneer je namelijk geld opzij zet via onderstaande manieren in Box 1 mag je jouw inleg (tot het maximum van jouw jaarruimte) aftrekken bij de inkomstenbelasting. Dit levert al gauw een mooi belastingvoordeel op dat je niet krijgt wanneer je jouw geld op een reguliere spaarrekening zet . Ook betaal je geen belasting over het opgebouwde vermogen (vermogensrendementsheffing). Je betaalt belasting over de uiteindelijke uitkering wanneer je de AOW-gerechtigde leeftijd hebt bereikt. Vaak is het zo dat je tijdens je pensioen in een lagere belastingtarief valt waardoor het voordeel ontstaat.
Hoe kun je een aanvullend pensioen opbouwen?
Ruwweg kun je de mogelijkheden verdelen in twee groepen. Op basis van Nederlandse belastingregels kun je aanvullen pensioen opbouwen in box 1 en box 3. In box 1 bouw je een vermogen op met fiscaal voordeel maar staat het vermogen vast tot je pensioendatum (je betaalt boeterente als je het eerder opneemt). In box 3 heb je het fiscaal voordeel niet, maar je krijgt er flexibiliteit voor terug, je kunt immers altijd bij je geld. Bij vermogensopbouw in box 3 kun je denken aan beleggen via een beleggingsrekening of sparen op een spaarrekening. Vermogen investeren in een beleggingspand is ook een manier om vermogen door te schuiven naar de toekomst. In box 3 kun je op verschillende manieren vermogen vormen, maar het is niet specifiek gericht op een pensioeninkomen.
Opties vermogensopbouw Box 1
In box 1 kun je kiezen voor de volgende opties:
- Opbouwen van een vermogen in een lijfrente
- Deelnemen aan een (verplichte) pensioenregeling
Disclaimer: Beleggen kent risico’s en kosten. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.
Sparen, beleggen of verzekeren binnen de pensioenregels
In onderstaand overzicht vind je de mogelijkheden terug met de verschillen tussen de opties.
| Inleg | Risico en rendement | Kosten | Bij overlijden | |
|---|---|---|---|---|
| Lijfrente op basis van banksparen | Flexibele inleg mogelijk, geen financiële verplichting | Laag risico, laag rendement | Alleen administratiekosten | Jouw nabestaanden erven de volledige waarde van de opgebouwde lijfrente |
| Lijfrente op basis van beleggen | Flexibele inleg mogelijk, geen financiële verplichting | Hoger risico, hoger rendement | Administratiekosten en kosten vermogensbeheer of beleggingsfondsen | Jouw nabestaanden erven de volledige waarde van de opgebouwde lijfrente |
| Lijfrente op basis van verzekering | Geen flexibele inleg, premie staat vast. | Verzekerde opbrengst, omgezet in levenslange uitkering | Kunnen aanzienlijk verschillen | Kan de waarde van de lijfrente volledig of gedeeltelijk vervallen aan de verzekeraar |
Het kan verwarrend zijn dat verzekeraars ook bancaire producten kunnen aanbieden en banken ook beleggingsproducten en/of verzekeringen. Kijk dus goed welk product er wordt aangeboden en niet zo zeer naar de aanbieder.
Risico's aan pensioenopbouw
Wanneer je besluit vermogen op te bouwen bestaan er verschillende risico's. Zo kun je (een gedeelte van) je inleg verliezen. Door een risicoprofiel in te vullen kun je inzicht krijgen in jouw risicobereidheid. Deze varieert dan vaak van zeer defensief (je wilt zo min mogelijk risico lopen) oplopend tot zeer offensief (je bent bereid redelijk wat risico te nemen voor een hoger rendement). Vaak geldt dat bij een hoger risico het mogelijke rendement ook hoger is. Maar de kans dat je (een gedeelte van) je inleg verliest is dus ook hoger. Ook de vorm van opbouwen heeft impact op het risico. Zo is sparen bijvoorbeeld een relatief veilige vorm omdat de kans dat je jouw inleg verliest erg klein is. Bedenk zelf wat bij je past of laat je adviseren door een onafhankelijk adviseur.
Aanvullend pensioen opbouwen en laten uitkeren
Pensioen volgens de Nederlandse belastingregels bestaat in principe uit twee fases, namelijk de opbouw- en de uitkeringsfase. In de opbouwfase leg je (periodiek) een bedrag in totdat het moment je met pensioen gaat. Als het goed is groeit het vermogen door rente of rendement. Na de opbouwfase laat je het opgebouwde vermogen door een erkende financiële instelling (verzekeraar, bank of beleggingsinstelling) omzetten in een periodieke uitkering. De periodieke uitkering ontvang je vervolgens voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld 10 of 15 jaar, afhankelijk van jouw voorkeur. De instelling houdt belasting en premies in, je ontvangt dus een netto-uitkering.
Tussentijds afkopen
Het is mogelijk om het opgebouwde vermogen tussentijds op te nemen zonder aan de spelregels van de fiscus te voldoen. Dat noemt men dan afkopen. Je betaalt dan niet alleen de reguliere belastingtarieven maar ook een revisierente van 20%. Dat wil je natuurlijk vermijden. Wel is het mogelijk om geld op te nemen bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Je betaalt in dat geval geen revisierente. Het opnemen is in dat geval alleen mogelijk in de opbouwfase (je kunt geen extra geld opnemen in de uitkeringsfase) en er zijn voorwaarden van toepassing.
Manieren van vermogensopbouw in box 3
Het voordeel van sparen of beleggen in box 3 is dat je flexibel bent. Je kunt een opgebouwd vermogen ook anders besteden als jou dat beter uitkomt. Deze flexibiliteit is ook gelijk een nadeel. Het is verleidelijk om geld dat bestemd is voor jouw oudedag toch anders te besteden. Een ander nadeel is dat deze vermogensopbouw in box 3 ook meetelt voor de jaarlijkse vermogensrendementsheffing. Wel geldt er per belastingplichtige een vrijstelling van €57.000 (in 2023 en 2024)). Een ander nadeel van opbouwen in Box 3 is dat jouw geld niet wettelijk beschermd is. Bij faillissement van jouw bedrijf of schuldeisers kan je het geld dus kwijtraken (tenzij je een bv hebt).
Overweging: Wil je starten met sparen voor je pensioen maar weet je niet goed hoeveel je kunt missen? Dan zou je kunnen starten met vermogensopbouw in box 3. Mocht je erachter komen dat je maandelijks te veel inlegt kun je altijd nog bij het geld. Als je na bijvoorbeeld 1 jaar nog steeds goed kan rondkomen en niet aan het weggezette geld hebt moeten snoepen, weet je wat je kan wegzetten in box 1.
Overweging 2: Denk je erover om eerder te stoppen met werken of wellicht op den duur minder wilt gaan werken? Besef je dan dat je pas een uitkering ontvangt vanuit het opgebouwde vermogen in Box 1 vanaf de AOW-leeftijd. Je zou daarom kunnen overwegen om ook een potje op te bouwen in Box 3 waarmee je de periode tot aan de AOW-leeftijd zou kunnen overbruggen.
Via onze partners kun je ook een box 3 beleggingsrekening openen.
Verschillen Box 1 en Box 3 in het kort
Box 1
- Je betaalt geen vermogensrendementsheffing over je saldo. Je betaalt natuurlijk wel belasting over je latere uitkering (inkomen).
- De maandelijkse inleg of premie voor lijfrente is aftrekbaar bij de inkomstenbelasting (tot het maximum van je jaarruimte).
- Het geld is bestemd voor aanvullend pensioen en staat vast tot aan de uitkeringsdatum (AOW leeftijd). De uitkeringsduur is minimaal 5 jaar.
- Je pensioenvermogen is wettelijk beschermd tegen schuldeisers, beslag en faillissement.
- Mocht je ooit bijstand aanvragen, dan telt het pensioen niet mee in de vermogenstoets.
Box 3
- Je kunt tussentijds ook geld opnemen voor andere doeleinden dan pensioen.
- Je inleg op een spaar- of beleggingsrekening is niet aftrekbaar.
- Je betaalt jaarlijks vermogensrendementsheffing in box 3.
- Je geld is niet “beschermd” tegen schuldeisers en faillissement van jouw eenmanszaak.
Alternatieve inkomstenbronnen na AOW leeftijd
Er zijn ook nog andere manieren om te zorgen voor een goed pensioen. Bijvoorbeeld door te kijken naar alternatieve inkomstenbronnen. We zetten een aantal vaak voorkomende op een rij.
Verkoop onderneming
Hoewel dit logisch en aantrekkelijk klinkt, is de realiteit dat dit voor zzp'ers vaak geen optie is. Immers ben JIJ je onderneming en als jij wegvalt dan blijft er doorgaans weinig over. Het verkopen van een klantenbestand moet verder niet overschat worden.
Huurpenningen
Misschien bezit je op dit moment een zakelijk pand zoals een kantoor, opslag unit of garagebox etc. Wanneer je deze (grotendeels) hebt afbetaald kun je het pand aanhouden en verhuren wanneer je stopt met werken. Het risico hierbij is wel dat je niet weet voor welk bedrag je straks kan verhuren. Ook bestaat er een risico op leegstand omdat het lastig blijkt een huurder te vinden.
Blijven werken na pensioenleeftijd
Wellicht een open deur maar je kan er altijd voor kiezen om door te blijven werken na je AOW-leeftijd. Uiteraard kun je dit niet eindeloos blijven doen dus is dit eigenlijk geen duurzame oplossing. Mocht je echter onwijs veel plezier in het werk houden en graag willen doorwerken na je AOW-leeftijd en je bent hiertoe in staat dan kun je hier wel mee rekening houden bij de berekening wat je nodig hebt aan aanvullend pensioen.
Overwaarde woning
De overwaarde in de eigen woning kun je deels ook gebruiken voor het aanvullen van je inkomen na pensionering. Je kunt bijvoorbeeld een hypotheek op het huis vestigen en zo een deel van de overwaarde opnemen. Wel blijkt in de praktijk dat de bank niet altijd bereid is tot het verstrekken van (extra) hypothecair krediet als je bijna je AOW-leeftijd bereikt. Je kunt je dus afvragen of dit een solide alternatief is voor pensioenopbouw.
Eerder stoppen met werken
Binnen sommige beroepsgroepen is werken tot AOW-leeftijd 'lastig' of zelfs niet realistisch. Het kan ook zijn dat je simpelweg eerder wenst te stoppen. In zulke gevallen is het een goed idee om een plan op te stellen hoe je dit voor elkaar gaat krijgen (financieel gezien). In deze blog schrijft Brand New Day hoe je eerder kunt stoppen met werken door een extra potje te sparen in box 3. Daarnaast zijn er (soms) mogelijkheden om je gespaarde pensioen in box 1 eerder te laten uitkeren. In die gevallen dien je wel minimaal 20 jaar na je AOW te laten uitkeren. Wil je dus met je 57e met pensioen, dan dien je een uitkering van 30 jaar te realiseren. Vraag de mogelijkheden hiervoor na bij een lijfrente aanbieder of een financieel adviseur.
Begin vroeg in je carrière met de opbouw van pensioen
Een aanvullend pensioen opbouwen is goed betaalbaar als je vroeg begint. Vanaf je 30ste hoef je relatief weinig geld opzij te zetten om vanaf je 68ste een goed pensioeninkomen op te bouwen. Vanaf je 40ste beginnen zorgt al voor een zwaardere maandelijkse last. Vanaf je 60ste kun je nog maar een kleine aanvulling opbouwen. Een volwaardig pensioen opbouwen moet je echt voldoende tijd voor nemen. Het voordeel van vroeg beginnen is dat je 'rente op rente' ontvangt. Hoe eerder je hiermee begint, hoe groter het voordeel. Dit geldt zeker voor beleggen waarbij het rendement op langere termijn doorgaans een stuk hoger ligt. Besef wel dat het risico bij beleggen groter is dan bij sparen. Je kunt je inleg of een gedeelte hiervan verliezen.
ZZP Nederland bemiddelt niet en geeft geen advies inzake pensioen
De adviseurs van ZZP Nederland Verzekeren helpen je graag met ZZP Verzekeringen maar geven geen advies en/of bemiddelen niet in pensioenproducten. Heb je behoefte aan advies over lijfrente? Neem dan contact op met een onafhankelijk financieel adviseur.