Uitleg modelovereenkomsten voor de zzp'er

Een zzp’er is fiscaal gezien een eenmanszaak zonder personeel. Wanneer een aantal zzp’ers een samenwerkingsverband aangaan in bijvoorbeeld een vof, dan nog zien we fiscaal alleen een aantal eenmanszaken. Elke zzp’er heeft zijn eigen balans en W&V. Voor bijvoorbeeld de activa die gezamenlijk wordt aangeschaft spreken de firmanten een eigendomsverdeling af. Dit geldt ook voor de omzet. Over het algemeen zijn dergelijke afspraken vastgelegd in een firma-akte.

Stel dus dat de opdrachtnemer een vof is van een aantal zzp’ers die gezamenlijk een opdracht aannemen. Feitelijk is er dan sprake van één opdracht, maar van meerdere arbeidsrelaties. In de overeenkomst van opdracht wordt vastgelegd onder welke voorwaarden gewerkt wordt. Als deze voorwaarden voor elke zzp’er hetzelfde zijn, kan volstaan worden met één overeenkomst. Of één persoon gemachtigd is om alle zzp’ers binnen de vof te binden is afhankelijk van de binnen het samenwerkingsverband gemaakte afspraken.

Minder. Het werken met modelovereenkomsten is juist eenvoudiger dan het werken met de VAR. Een VAR moest voor de meeste ondernemers elk jaar opnieuw worden aangevraagd en bij elke opdracht opnieuw worden opgestuurd. Veranderde het werk of de voorwaarden waaronder gewerkt werd dan moest er een nieuwe VAR worden aangevraagd. Wanneer gewerkt wordt met een modelovereenkomst is dit niet meer nodig. Met een modelovereenkomst kan de zzp’er direct aan de slag. De overeenkomst hoeft niet eerst aan de Belastingdienst voorgelegd te worden. De overeenkomst hoeft zelfs niet ondertekend te worden. Zolang de opdrachtgever en zzp’er maar met elkaar afspreken, bijvoorbeeld per e-mail of in de opdrachtbevestiging, volgens welke modelovereenkomst (nummer) er gewerkt wordt.

De opdrachtnemer heeft de mogelijkheid om een geschil met de opdrachtgever buitengerechtelijk op te lossen, eventueel bijgestaan door een jurist, advocaat of mediator. Als dat niet lukt kan gekozen worden voor arbitrage of de gang naar de rechter. Fiscaal is dit relevant als hierdoor afbreuk wordt gedaan aan het oordeel dat gewerkt wordt buiten dienstbetrekking. 

Als de opdrachtgever zich niet houdt aan de afspraken in de beoordeelde overeenkomst, loopt deze het risico dat de Belastingdienst de arbeidsrelatie als dienstbetrekking kwalificeert en een naheffing of correctieverplichting oplegt. Voor zover die heffing ziet op loonbelasting en premies volksverzekeringen kan de opdrachtgever die in beginsel verhalen op de opdrachtnemer. Dat is niet per definitie nadelig voor de opdrachtnemer, want deze kan die loonheffing als voorheffing verrekenen met zijn aanslag inkomstenheffing.

Een modelovereenkomst is 5 jaar geldig.

Algemene voorwaarden bepalen in beginsel de voorwaarden waaronder een ondernemer levert, betaalt, verkoopt of inkoopt. Ook kunnen hier in de rechten en plichten van de opdrachtgever/opdrachtnemer worden opgenomen. De bedoeling van algemene voorwaarden is dat over deze voorwaarden niet bij elke opdracht onderhandeld hoeft te worden. Een soort vaste basis. In de overeenkomst van opdracht regel je de voorwaarden waaronder de verstrekte opdracht wordt verricht. Deze voorwaarden worden in onderhandeling vastgesteld tussen partijen. Deze kunnen dus per opdracht verschillen. 

De Belastingdienst zal geen modellen maken in het Engels. Als modellen in het Engels of in een andere taal aan de Belastingdienst worden voorgelegd kan de inspecteur vragen om een vertaling in het Nederlands.

Wanneer een aanmerkelijk belanghouder middels zijn eigen bv werkzaamheden verricht voor een opdrachtgever van de bv , dient de arbeidsrelatie tussen de aanmerkelijk belanghouder en de opdrachtgever van de bv beoordeeld te worden. De Belastingdienst kijkt door de bv heen. Als het niet zozeer een opdracht tussen twee bedrijven betreft (waarbij het er niet toe doet wie van het bedrijf de opdracht uitvoert) maar een opdracht waarbij het gaat om de persoonlijke kwaliteiten van de DGA, dan leent die relatie zich dus voor een eventuele modelovereenkomst.

Dat ligt eraan of en hoe de bemiddelaar partij is bij de overeenkomst van opdracht. Er komen binnenkort algemene modelovereenkomsten voor bemiddeling op de website; waarschijnlijk een tweepartijenovereenkomst (alleen voor de overeenkomst tussen zzp’er en bemiddelaar) en een driepartijenovereenkomst (voor enerzijds de overeenkomst tussen zzp’er en opdrachtgever en anderzijds de overeenkomst(en) tussen zzp’er en bemiddelaar en/of tussen opdrachtgever en bemiddelaar)    

Thuiszorg in natura --> modelovereenkomst op de website
Zorg uit PGB --> overleg met SVB over modelovereenkomsten.
Andere vormen van zorg/medische sector, bijvoorbeeld huisartsen, verloskundigen; zie een paar voorbeeldovereenkomsten op de website.

De belastingdienst beoordeelt of er geen sprake is van dienstbetrekking. Want over een dienstbetrekking moeten loonheffingen worden betaald.
Een echte dienstbetrekking heeft de volgende kenmerken:

• De werknemer heeft zich verplicht om voor de werkgever te werken.
• De werkgever is verplicht om de werknemer voor het werk loon te betalen.
• Tussen de werknemer en de werkgever bestaat een gezagsverhouding.

Gezagsverhouding
Er is een gezagsverhouding als u het recht hebt om opdrachten en aanwijzingen te geven voor het werk dat moet worden gedaan, of voor bijvoorbeeld werktijden, productie-eisen of omgang met klanten. De werknemer moet zich aan uw opdrachten en aanwijzingen houden. U kunt het geven van opdrachten en aanwijzingen ook overlaten aan een ander, bijvoorbeeld aan degene bij wie de werknemer eigenlijk werkt (bijvoorbeeld als u uw werknemer uitzendt of detacheert).

Er kan ook sprake zijn van een gezagsverhouding als u nauwelijks opdrachten en aanwijzingen geeft. Bijvoorbeeld als het om eenvoudig werk gaat of als de werknemer specifieke vaardigheden heeft. Zelfs als u helemaal geen opdrachten en aanwijzingen geeft, kan er sprake zijn van een gezagsverhouding. Bijvoorbeeld als u toezicht houdt op de werkzaamheden, het werk controleert of klachten over het werk behandelt.

Er is geen sprake van het aanvragen van een modelovereenkomst. Op de website van de Belastingdienst staan modelovereenkomsten die partijen kunnen gebruiken, dit is echter geen verplichting. Partijen doen feitelijk wat zij altijd al deden, zij sluiten een overeenkomst. Dat kan mondeling maar ook schriftelijk. Wanneer partijen vooraf zekerheid wensen over de vraag of loonheffingen moeten worden ingehouden en afgedragen, dan kunnen zij de overeenkomst die zij sluiten voorleggen aan de Belastingdienst. Ook dit is geen verplichting. 

Opdrachtgevers en opdrachtnemers zullen – waar nodig –hun werkwijze moeten aanpassen, omdat de VAR per 1 mei 2016 wordt afgeschaft. Voor de eventuele aanpassingen in de werkwijze van opdrachtgevers en opdrachtnemers geldt een implementatietermijn tot 1 mei 2017. In deze periode houden wij wel toezicht, maar vooral in de vorm van voorlichting over de nieuwe werkwijze en het bieden van een helpende hand bij de implementatie. Er geldt wel een inspanningsverplichting. Dit betekent dat opdrachtgever en de opdrachtnemer actief bezig moeten zijn de arbeidsrelatie zodanig feitelijk vorm te geven dat er buiten dienstbetrekking wordt gewerkt. Tenminste: als partijen dat ook willen. De toezichtfilosofie van de Belastingdienst is subject- en risicogericht en waar mogelijk steunend op toezicht dat al is uitgevoerd. Een voorbeeld van risicogericht werken is als UWV de Belastingdienst signalen geeft dat personen uitkeringen aanvragen, die niet als werknemers bekend zijn, maar werkten met een modelcontract. In dat geval kan de Belastingdienst bij de opdrachtgever (en ook bij de opdrachtnemer) informatie opvragen of een controle instellen. 

De Belastingdienst zal bij een controle bekijken of de wijze waarop in de praktijk gewerkt wordt aansluit bij hetgeen in de overeenkomst is overeengekomen. Denk bijvoorbeeld aan de afspraak dat de opdrachtnemer volkomen vrij is in de wijze van uitvoeren van de opdracht. Gecontroleerd zal worden of dit ook feitelijk zo is. Als uit de feiten en omstandigheden blijkt dat de opdrachtgever in de praktijk bepaalt hoe de opdrachtnemer de opdracht moet uitvoeren, dan is de conclusie dat niet conform de overeenkomst is gewerkt. Dat kan gevolgen hebben voor de eventuele inhoudingsplicht van de opdrachtgever. 

De bewijslast dat sprake is van een dienstbetrekking ligt bij de inspecteur. Gaat het bij de zzp’er over zijn aangifte inkomstenbelasting, dan moet de zzp’er aannemelijk maken dat hij ondernemer is.

Er is geen limitatief lijstje op te stellen van documenten die bij een controle getoond moeten kunnen worden. Over het algemeen kan je er vanuit gaan dat alles wat wordt vastgelegd omtrent de opdracht van belang kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan de overeenkomst, eventuele voortgangsrapportages, e-mailverkeer, facturen, gespreksverslagen, etc. Het gaat altijd om documenten waaruit de werkelijke feiten en omstandigheden omtrent de opdracht kunnen blijken. Documenten of administratie die je nooit had of had behoren te hebben, is geen probleem. Dan moeten we het zonder doen. 

Als documenten of administratie wel aanwezig waren of je had die documenten/administratie moeten hebben, maar nu zijn die er niet meer kan dat grote gevolgen hebben. Bijvoorbeeld het niet accepteren van kosten of zelfs het omkeren van de bewijslast.

Als de Belastingdienst controleert bij de opdrachtgever en constateert dat sprake is van een dienstbetrekking, kan de Belastingdienst bij de opdrachtgever loonheffingen naheffen. Los hiervan kan sprake zijn van een controle bij de opdrachtnemer. Als sprake is van loon, krijgt de opdrachtnemer een belastingaanslag die daarop is gebaseerd. In dat geval heeft de opdrachtnemer bijvoorbeeld geen recht op de ondernemersaftrek. Bij de aanslag inkomstenbelasting houdt de Belastingdienst rekening met de eventueel ingehouden of verhaalde loonheffing. 

Het is veel efficiënter als de opdrachtgever initiatief neemt voor het “hebben” van een modelovereenkomst. Maar het werken met algemene modelovereenkomsten is goed, mits wordt gewerkt volgens de bepalingen in de artikelen.