Zo werkt het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz)

1. Vormen van Bbz voor startende zzp´ers

Voor startende ondernemers zijn er vanuit het Bbz de volgende vormen van bijstandsverlening:

a. Periodieke uitkering

Dit is in principe een renteloze lening. Na de bijstandsverlening bepaalt de gemeente of je eventueel nog een deel van de lening moet terugbetalen. Je kunt als startende ondernemer maximaal 36 maanden een periodieke uitkering krijgen. Hiermee kun je de investeringen doen die nodig zijn om je bedrijf op te starten.

b. Bedrijfskapitaal

Je kunt als startende ondernemer in de vorm van een rentedragende lening een bedrijfskapitaal ontvangen. De actuele bedragen vind je in de normenbrief per 1 januari 2023 en in de normenbrief per 1 juli 2023.

c. Voorbereidingsperiode

Het kan zijn dat jouw gemeente een voorbereidingsperiode kent. Als dat zo is, dan mag je bijvoorbeeld cursussen volgen of marktonderzoek doen op kosten van de gemeente. De voorbereidingsperiode duurt maximaal een jaar. Tijdens deze periode kun je je bijstandsuitkering behouden en mogelijk vrijstelling krijgen van de sollicitatieplicht. De gemeente bepaalt de voorwaarden en toelating van de voorbereidingsperiode (als ze die hebben).

Voorwaarden 

Om voor het Bbz in aanmerking te komen moet je wel aan enkele eisen voldoen:

• Je moet een bedrijf hebben of een zelfstandig beroep uitvoeren dat een bedrijfsinkomen heeft dat voldoende oplevert voor jou, je gezin en de instandhouding van het bedrijf
• Voldoen aan het urencriterium (min. 1225 uren p. j. in je eigen bedrijf werken)
• Je kunt geen hulp meer krijgen via een bank of borgstellingsfonds
• Je bent tussen de 18 en AOW-leeftijd
• Je hebt een ondernemingsplan waaruit blijkt dat jouw bedrijf ´levensvatbaar´ is
• Je moet voor je gebruik kunt maken van de Bbz jouw ondernemingsplan en kredietaanvraag voorleggen aan een bankinstelling. Wordt je afgewezen door de bank? Pas dan wordt het ondernemersplan en de kredietaanvraag door de overheid, op grond van de wet Bbz, behandeld.

Je hebt geen recht op het Bbz wanneer je eigen een vermogen hebt dat groot genoeg is om een lening bij een bank te kunnen krijgen. Is je eigen vermogen groter dan € 238.737 (2023) dan heeft het Bbz altijd de vorm van een lening. 

Je hebt geen recht op het Bbz als je verwijtbaar werkloos bent geworden. Je zegt bijvoorbeeld zelf je baan op (en daarmee je inkomen). De sociale zekerheid is hier niet voor bedoeld (lees in dit geval WWB/Bbz2004).

2. Vormen van Bbz voor gevestigde ondernemers

Gevestigde zelfstandigen in tijdelijke problemen komen volgens het Bbz in aanmerking voor:

a. Periodieke uitkering

Indien gevestigde zelfstandigen tijdelijk inkomensproblemen hebben, waardoor ze niet in hun levensonderhoud kunnen voorzien, dan komen zij in aanmerking voor een periodieke uitkering. Het Bbz vult je inkomen aan tot de bijstandsnorm. Deze uitkering mag 12 maanden duren en kan worden verlengd met maximaal 24 maanden. De gemeente bepaalt aan de hand van het inkomen uit het jaar dat de uitkering is verstrekt of je eventueel wat terug moet betalen. In principe is de periodieke lening een renteloze lening.

b. Bedrijfskapitaal

Dankzij het Bbz kun je geld krijgen indien de levensvatbaarheid van je bedrijf gevaar loopt. Dit is een lening of een gift, mede afhankelijk van jouw vermogen. De rente volgt het niveau van de banken. Heb je een laag inkomen in het jaar dat je een aanvraag voor bedrijfskapitaal doet of in het daaraan voorafgaande jaar, dan kan de Gemeentelijke Sociale Dienst een deel van het benodigde bedrijfskapitaal als uitkering verstrekken. Bij een mager inkomen in de twee volgende jaren kan de Sociale Dienst de rente over die jaren geheel of gedeeltelijk kwijtschelden. Als je een langere tijd een inkomen onder bijstandsniveau hebt dan kun je in aanmerking komen voor een bedrijfskapitaal. Deze regeling gaat niet samen met de lening van bedrijfskapitaal.

Voorwaarden

Er worden ook eisen gesteld aan de aanvraag van bedrijfskapitaal voor gevestigde zelfstandigen. Aangezien bedrijfskapitaal wordt vertrekt door de bank zal je aan veel eisen moeten voldoen. Banken vinden vaak een bedrijfskapitaal niet erg interessant omdat het (voor hun) niet om veel geld gaat. Mocht je moeite hebben met bedrijfskapitaal van de bank te krijgen, dan kun je de gemeente vragen om borg te staan voor jou en jouw bedrijf.

Om voor deze 2 soorten bijstand in aanmerking te komen moet je:

• Al enige tijd een bedrijf te hebben of als zelfstandige te werken (ca. anderhalf jaar)
• Een levensvatbaar bedrijf te hebben (kunnen voorzien in voldoende inkomen)
• Niet op andere manieren aan geld kunnen komen, bijvoorbeeld werkende partner of bank of borgstellingsfonds.

3. Vormen van Bbz voor oudere zelfstandigen

Wanneer je vóór 1 januari 1960 bent geboren, voldoet aan het urencriterium en minstens 10 jaar aaneengesloten zelfstandige bent, dan kun je op grond van het Bbz in aanmerking komen voor aanvullende bijstand. Hiervoor hoeft jouw bedrijf niet levensvatbaar te zijn, maar moet je wel een bruto-inkomen uit je bedrijf hebben van minimaal € 9.852 (2023). Bovendien heb je geen andere inkomstenbronnen, zoals een partner die je kan onderhouden.

De Sociale Dienst vult je inkomen indien nodig aan tot bijstandsniveau. Als jouw totale inkomen boven bijstandsniveau komt, dan vordert de sociale dienst het teveel ontvangen bedrag aan uitkering terug. Je kunt aanvullende bijstand krijgen tot aan de voor jou geldende pensioengerechtigde leeftijd zolang je aan de voorwaarden voldoet.

Bedrijfskapitaal: Als oudere zelfstandige kun je eventueel ook bijstand in de vorm van bedrijfskapitaal krijgen. Je kunt maximaal € 12.403 krijgen (2023) om te investeren in jouw bedrijf. 

4. Vormen van Bbz bij bedrijfsbeëindiging 

Je kunt een beroep doen op het Bbz als je bedrijf niet meer levensvatbaar is en jij je bedrijf moet/wilt beëindigen. Je kunt een aanvullende periodieke uitkering krijgen om je inkomen aan te vullen tot bijstandsniveau. Je moet dan wel aan de eisen voldoen:

• Je bent zelfstandige;
• Je hebt minimaal 1225 uur per jaar in je bedrijf gewerkt;
• Je stopt met je bedrijf omdat het niet levensvatbaar is.

Je kunt de uitkering maximaal 12 maanden krijgen, dan moet je bedrijf zijn beëindigd. Er is nog verlenging mogelijk met 12 maanden.

Let op: Wellicht heb je recht op een IOAZ-uitkering (Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen). Deze uitkering moet je aanvragen voordat je met je bedrijf stopt.

Aanvragen

Als je in aanmerking komt voor het Bbz dan kun je de aanvraagformulieren halen bij de Sociale Dienst in je gemeente. Hier moet je ook je aanvraag indienen. Voor meer informatie kun je terecht op de website van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Kamer van Koophandel of bij de sociale dienst van de gemeente waar je staat ingeschreven.

(Bron van deze pagina: Rijksoverheid)